Câu hỏi 31: Quyền sử dụng đất được cấp trong thời kỳ hôn nhân được coi là tài sản chung hay riêng?
Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quyền sử dụng đất có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp:
Nếu Giấy chứng nhận chỉ đứng tên một người thì vẫn được coi là tài sản chung, trừ khi chứng minh đó là tài sản riêng.
Bản án số 21/2019/HNGĐ-PT của TAND TP.HCM: Chồng đứng tên một mình trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp sau hôn nhân. Vợ yêu cầu chia khi ly hôn. Tòa xác định đất là tài sản chung, chia đôi theo quy định của pháp luật.
Câu hỏi 32: Khi ly hôn, đất đai được chia như thế nào?
Theo Điều 59 LHNGĐ 2014, tài sản chung vợ chồng (bao gồm quyền sử dụng đất) sẽ được chia theo nguyên tắc:
Bản án số 32/2020/HNGĐ-ST của TAND tỉnh Bình Dương: Khi ly hôn, vợ chồng tranh chấp thửa đất 500m². Tòa giao đất cho người vợ trực tiếp nuôi con nhỏ, nhưng buộc bà phải trả cho chồng 50% giá trị quyền sử dụng đất theo kết quả định giá.
Câu hỏi 33: Một người vợ/chồng có quyền tự ý bán đất chung mà không được sự đồng ý của người kia không?
Theo Điều 35 LHNGĐ 2014, việc định đoạt tài sản chung phải có sự đồng ý của cả hai vợ chồng. Nếu một người tự ý bán đất thì hợp đồng có nguy cơ bị vô hiệu.
Bản án số 152/2018/DS-PT của TAND tỉnh Tiền Giang: Chồng tự ý ký hợp đồng chuyển nhượng đất (đất là tài sản chung) mà không có chữ ký của vợ. Tòa tuyên hợp đồng chuyển nhượng vô hiệu, buộc bên mua trả lại đất cho vợ chồng.
Câu hỏi 34: Đất đứng tên hộ gia đình có được coi là tài sản chung của vợ chồng không?
Quyền sử dụng đất đứng tên hộ gia đình là tài sản chung của các thành viên hộ có quyền sử dụng đất (Điều 212 BLDS 2015).
Trong hôn nhân, nếu sổ đỏ cấp cho “hộ ông A” thì vợ (bà B) cũng được coi là đồng sở hữu, trừ khi chứng minh đó là tài sản riêng của chồng trước hôn nhân.
Bản án số 17/2017/HNGĐ-PT của TAND tỉnh Long An: Sổ đỏ cấp cho hộ ông A (chồng). Khi ly hôn, ông A cho rằng đất là tài sản riêng. Tòa xác định đây là tài sản chung của hộ gia đình, trong đó bà B có quyền như thành viên hộ, nên vẫn được chia khi ly hôn.
Câu hỏi 35: Trường hợp quyền sử dụng đất được cha mẹ tặng cho vợ chồng thì khi ly hôn xử lý thế nào?
Theo Điều 33 và Điều 43 LHNGĐ 2014:
Bản án số 12/2018/HNGĐ-ST của TAND huyện Cái Bè, Tiền Giang: Cha mẹ tặng cho đất và ghi rõ “cho vợ chồng A và B”. Khi ly hôn, Tòa xác định đây là tài sản chung, chia đôi giữa hai bên.
Như vậy, các câu 31 – 35 đã làm rõ những vấn đề thực tiễn quan trọng về quyền sử dụng đất trong quan hệ hôn nhân và gia đình: từ xác định tài sản chung – riêng, nguyên tắc chia khi ly hôn, cho đến hậu quả pháp lý khi một bên tự ý định đoạt.