top

Tại sao không đánh thuế trên lợi nhuận mà trên doanh thu?

Thứ 6, 13-06-2025 | 06:56:12 admin

Đánh thuế trên doanh thu dễ quản lý nhưng không công bằng. Thuế trên lợi nhuận mới phản ánh đúng khả năng nộp thuế của hộ kinh doanh, khuyến khích minh bạch và phát triển bền vững.

Khó xác định lợi nhuận của hộ kinh doanh

Việc thuế của các hộ kinh doanh được tính dựa trên doanh thu thay vì lãi ròng như các doanh nghiệp nằm ở chính các quy định pháp lý hiện hành và đặc thù hoạt động của khu vực kinh doanh này.

Theo Luật Quản lý thuế năm 2019 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 126/2020 và Thông tư 40/2021 có quy định hộ kinh doanh được chia thành hai nhóm gồm nộp thuế khoán và nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Tuy hình thức khác nhau, điểm chung là cả hai phương án này đều là dựa vào doanh thu để làm căn cứ tính thuế, thay vì tính trên lợi nhuận như ở doanh nghiệp.

Thông tư 40/2021 cũng nêu rõ hộ kinh doanh nộp thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Ví dụ, với ngành bán lẻ, thuế suất giá trị gia tăng (GTGT) là 1% và 0,5% cho thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Tổng tỷ lệ thuế phải nộp trên doanh thu là 1,5%.

Như vậy, nếu hộ kinh doanh có doanh thu 500 triệu đồng/năm, thì thuế GTGT là 5 triệu đồng, thuế TNCN là 2,5 triệu đồng, tổng cộng 7,5 triệu đồng tiền thuế mỗi năm (chưa gồm thuế môn bài).

Theo các chuyên gia, việc lựa chọn doanh thu làm căn cứ tính thuế là phù hợp với bản chất và quy mô của hộ kinh doanh.

Theo đó, phần lớn hộ kinh doanh hoạt động nhỏ lẻ, không có bộ phận kế toán chuyên biệt, không lập báo cáo tài chính, không theo dõi chi tiết chi phí đầu vào. Trong điều kiện đó, việc xác định lợi nhuận thực tế là rất khó và dễ tạo ra kẽ hở cho gian lận, đặc biệt là gian lận chi phí.

Doanh thu, trái lại, là con số dễ ghi nhận, dễ kiểm soát hơn. Từ năm 2022, việc sử dụng hóa đơn điện tử đã được mở rộng, và từ ngày 1/6/2025, theo Nghị định 70/2025, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử và kê khai theo doanh thu thực tế phát sinh.

Đây là bước tiến quan trọng để thu hẹp khoảng cách quản lý giữa hộ cá thể và doanh nghiệp, đồng thời giúp minh bạch hóa doanh thu, cũng là cơ sở để tính thuế chính xác hơn.

Ngoài ra, cách tính thuế theo tỷ lệ phần trăm cố định trên doanh thu còn giúp hộ kinh doanh dễ dự toán được nghĩa vụ thuế, không mất thời gian tập hợp hóa đơn chứng từ hay lo đối chiếu sai lệch chi phí… Đây là những công việc vốn đòi hỏi có kỹ năng kế toán mà những hộ kinh doanh nhỏ thường chưa được trang bị.

Các chuyên gia cho rằng thay vì chuyển sang tính thuế theo lợi nhuận thì giải pháp căn cơ là tăng cường minh bạch hóa doanh thu. Việc mở rộng hóa đơn điện tử, kết nối dữ liệu thuế theo thời gian thực sẽ giúp giảm thiểu tình trạng giấu doanh thu, qua đó tạo công bằng cho người nộp thuế và tránh thất thu ngân sách Nhà nước.

Mong được tính thuế trên lợi nhuận thay vì doanh thu

Dù đồng tình với chủ trương minh bạch hóa và chống thất thu thuế cho ngân sách Nhà nước, nhiều hộ kinh doanh vẫn bày tỏ băn khoăn về cách tính thuế mới.

Việc áp dụng mức thuế trực tiếp trên doanh thu chưa phản ánh đúng hiệu quả kinh doanh thực tế, đặc biệt với các hộ buôn bán nhỏ lẻ có chi phí vận hành cao.

“Nếu doanh thu mỗi tháng khoảng 70 triệu đồng mà áp mức thuế cao thì phần dành cho chi phí vận hành như nhân sự, điện nước gần như bị hết lời. Trong khi đó, lợi nhuận ròng lại không cao như con số doanh thu thể hiện”, một hộ kinh doanh nói.

Mức thuế trong giai đoạn mới thay đổi nếu áp dụng quá cao, dễ dẫn đến tâm lý né thuế, lách luật để tồn tại, nhất là trong bối cảnh chi phí đầu vào ngày càng tăng.

Mọi người kỳ vọng cơ quan quản lý có thể xem xét lộ trình điều chỉnh hợp lý, thậm chí thiết kế chính sách theo hướng tính thuế trên phần lợi nhuận gộp (tức là lãi sau khi đã trừ giá vốn đầu vào) để phản ánh đúng năng lực tài chính của từng hộ kinh doanh. Đó là mong muốn của những hộ kinh doanh bán lẻ.

Không chỉ riêng tiệm tạp hóa, nhiều hộ kinh doanh trong lĩnh vực ăn uống, vốn đang chịu mức thuế 4,5% trên doanh thu thực tế, cũng thắc mắc về việc không được tính thuế trên phần lợi nhuận mà phải nộp thuế theo doanh thu.

“Chi phí thuê mặt bằng, nguyên liệu, nhân sự chiếm phần lớn. Nếu chỉ nhìn vào doanh thu mà không tính đến chi phí thì rõ ràng là thiệt thòi cho những hộ kinh doanh nhỏ”, một chủ quán cà phê cho hay.

5 điểm cần xem xét sau:

Thứ nhất, doanh thu không phản ánh lãi thật: Doanh thu chỉ là tổng số tiền bán hàng, chưa trừ đi các chi phí vận hành như tiền nhập hàng; thuê mặt bằng; nhân công và khấu hao máy móc, hao hụt.

Ví dụ: Một hộ bán hàng online doanh thu 300 triệu đồng/tháng, nhưng chi phí nhập hàng và vận chuyển đã là 270 triệu → lợi nhuận thật chỉ còn 30 triệu.
→ Nếu nộp 5% thuế trên doanh thu (300 triệu), tức phải nộp 15 triệu tiền thuế – chiếm 50% lợi nhuận, rất bất hợp lý.

Thứ hai, công bằng giữa các mô hình kinh doanh: Các doanh nghiệp được khấu trừ chi phí hợp lệ, chỉ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo tỷ lệ lợi nhuận, đó là khoảng 20% trên phần lãi thực.

Trong khi đó, hộ kinh doanh lại bị "cào bằng" trên doanh thu dẫn tới thiệt thòi so với doanh nghiệp, dù quy mô nhỏ hơn.

Thứ ba, hộ kinh doanh biên lợi nhuận thấp sẽ bị thiệt: Những ngành có tỷ suất lợi nhuận thấp như buôn bán thực phẩm, tạp hóa, nông sản, vận tải… sẽ chịu thiệt nếu nộp trên doanh thu.

Ngược lại, những ngành lợi nhuận cao như làm đẹp, tư vấn thì lại có lợi, dẫn tới mất cân bằng chính sách giữa các ngành.

Thứ tư, khó mở rộng kinh doanh: Khi thuế tính theo doanh thu, hộ sẽ ngại mở rộng, vì doanh thu tăng dẫn tới thuế tăng dù lợi nhuận chưa tăng tương ứng. Như vậy sẽ tạo rào cản tâm lý với hóa đơn điện tử và kê khai đầy đủ.

Thứ năm, khuyến khích minh bạch nếu thu thuế trên lợi nhuận: Nếu đánh thuế theo lợi nhuận thực tế, hộ kinh doanh sẽ chủ động ghi chép chi phí hợp lệ; kê khai chính xác hơn; thoát tâm lý “né thuế” hay “bán ngoài sổ”.

Vậy thì, tới đây chúng ta có câu trả lời. Đó là đánh thuế trên doanh thu dễ quản lý nhưng không công bằng. Thuế trên lợi nhuận mới phản ánh đúng khả năng nộp thuế của hộ kinh doanh, khuyến khích minh bạch và phát triển bền vững.

Minh Đức

BÌNH LUẬN & CHIA SẺ

Đang tải bình luận,....

Đọc thêm

Thứ 2 | 19/08/2024 | Lượt xem: 414 | Tác giả: admin

Quyền thừa kế là 1 trong những quyền quan trọng được pháp luật dân sự Việt Nam quy định. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm được các quy định này. Sau đây là 28 câu hỏi thường gặp trong pháp luật về quyền thừa kế.

Quyền thừa kế là 1 trong những quyền quan trọng được...

Thứ 4 | 09/07/2025 | Lượt xem: 50 | Tác giả: admin

Pháp luật không bắt buộc phải công chứng hợp đồng đặt cọc, tuy nhiên hiện nay nhiều người vẫn chọn công chứng nhằm hạn chế rủi ro.

Pháp luật không bắt buộc phải công chứng hợp đồng đặt...

Thứ 2 | 02/09/2019 | Lượt xem: 876 | Tác giả: admin

Liên quan đến vấn đề này theo quy định của pháp luật tại Điều 13 luật Doanh nghiệp quy định về Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.....

Liên quan đến vấn đề này theo quy định của pháp luật tại...

Thứ 2 | 09/06/2025 | Lượt xem: 48 | Tác giả: admin

Việc xóa bỏ thuế khoán là bước chuẩn bị cần thiết để hộ kinh doanh phát triển lên thành doanh nghiệp, đó là lời của Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn.

Việc xóa bỏ thuế khoán là bước chuẩn bị cần thiết để...

Thứ 4 | 07/08/2024 | Lượt xem: 284 | Tác giả: admin

Tiền trúng thưởng xổ số trong thời kỳ hôn nhân được xác định là tài sản chung của vợ chồng.

Tiền trúng thưởng xổ số trong thời kỳ hôn...

Thứ 5 | 13/02/2025 | Lượt xem: 306 | Tác giả: admin

Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt chính, người điều khiển môtô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe môtô và các loại xe tương tự xe gắn máy nếu mắc các lỗi tại điểm b , điểm c Khoản 12 , Điều 7 Nghị định 168 còn bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe .

Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt...

Thứ 5 | 06/03/2025 | Lượt xem: 133 | Tác giả: admin

Điều khiển phương tiện giao thông vượt đèn đỏ để nhường đường cho xe ưu tiên hoặc theo hiệu lệnh của cảnh sát giao thông hoặc do trụ đèn giao thông bị trục trặc sẽ không bị xử phạt.

Điều khiển phương tiện giao thông vượt đèn đỏ để nhường...

Thứ 7 | 03/08/2024 | Lượt xem: 492 | Tác giả: admin

Hộ gia đình được Nhà nước giao đất trước ngày Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành thì được tiếp tục sử dụng đất trong thời hạn sử dụng đất còn lại. Khi hết thời hạn sử dụng đất thì được gia hạn sử dụng đất theo hình thức cho các cá nhân là thành viên hộ gia đình .

Hộ gia đình được Nhà nước giao đất trước ngày Luật...

Thứ 5 | 05/06/2025 | Lượt xem: 83 | Tác giả: admin

Trong đơn, mẹ nữ sinh 14 tuổi nêu đích danh tên 6 người ở huyện Trà Ôn và tỉnh Vĩnh Long và cho rằng họ có dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp khi xử lý vụ tai nạn giao thông.

Trong đơn, mẹ nữ sinh 14 tuổi nêu đích danh tên 6...

Thứ 3 | 13/05/2025 | Lượt xem: 129 | Tác giả: admin

Hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo khung 1 thì có nguy cơ đối diện mức án cao nhất lên tới 5 năm tù.

Hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo...