top

Thấy gì sau 1/2 tháng hộ kinh doanh bỏ thuế khoán?

Thứ 2, 16-06-2025 | 19:45:06 admin

Việc bỏ thuế khoán đang tạo ra cú sốc lớn về chi phí và thói quen cho hộ kinh doanh. Dù mục tiêu là minh bạch và công bằng hơn, thực tế cho thấy còn nhiều rào cản kỹ thuật, tâm lý và quản lý.

Hộ kinh doanh lo sợ bị truy thu

Nhiều hộ lo ngại rằng doanh thu “tăng vọt” khi xuất hóa đơn điện tử sẽ dẫn đến bị truy thu từ các tháng trước — có thể bị truy thu phần chênh lệch hoặc phạt chậm nộp nếu khai sai so với mức thuế khoán cũ.

Chị Thùy Linh (Hà Đông, Hà Nội), chủ một hộ kinh doanh hàng tạp hóa, cho biết từ đầu tháng 6 cửa hàng của chị lắp đặt hệ thống máy tính, phần mềm để xuất hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền, theo yêu cầu của cơ quan thuế. Hộ kinh doanh này cũng chuyển từ nộp thuế khoán sang kê khai, nộp hàng tháng.

Đối với chi Linh, việc áp dụng công nghệ, bỏ chi phí lắp đặt hệ thống máy tính, mua phần mềm không phải là vấn đề lớn, song điều khiến chị lo lắng là số thuế phải đóng sẽ tăng, trong khi kinh doanh ngày càng khó khăn.

Trước đây, chị vẫn nộp thuế theo tỷ lệ 1,5% trên mức doanh thu khoán 90 triệu đồng một tháng, tương ứng khoảng 1,35 triệu đồng. Nhưng sau hơn 10 ngày lắp thiết bị, doanh thu xuất hóa đơn của cửa hàng chị Linh đạt gần 40 triệu đồng, ước tính cả tháng 6 có thể tăng khoảng 30% so với tháng trước đó.

Chi Linh lo ngại, với mức thuế phải nộp tăng lên đã đành, nhưng không biết cơ quan thuế có dựa trên doanh thu sau khi kê khai để truy thu những tháng trước hay không?

Phản hồi câu hỏi này, ông Mai Sơn - Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết sẽ không truy thu quá khứ nếu doanh thu khai bằng hóa đơn tương đương hoặc không tăng quá 50% so với trước — nhưng nếu vượt mức này, sẽ được điều chỉnh.

Phân tích rõ hơn, ông Chung Thành Tiến, Chủ tịch Chi hội Kế toán Hiểu đúng - Làm đúng, cho biết hộ kinh doanh đã nộp thuế theo mức khoán trước đây sẽ không bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc tính tiền chậm nộp (nếu có), kể cả trường hợp sau này cơ quan thuế cho rằng mức khoán ban đầu không phù hợp. Tuy nhiên, việc nộp thuế khoán không có nghĩa họ được miễn trách nhiệm pháp lý.

Ông Tiến cho biết các hộ kinh doanh vẫn có thể bị truy thu thuế, gồm xử phạt hành chính và phạt chậm nộp khi cố tình khai không đúng về quy mô, ngành nghề, doanh thu để được áp mức khoán thấp hơn thực tế.

Hộ kinh doanh cũng có thể bị truy thu trong trường hợp cơ quan thuế đủ căn cứ chứng minh việc hộ này có hành vi gian lận, che giấu doanh thu, hoặc thông đồng, móc nối trái pháp luật trong quá trình xác định mức khoán.

Theo ông Tiến, cơ quan thuế có thể xác định được doanh thu của hộ, cá nhân kinh doanh qua dữ liệu dòng tiền thanh toán trên tài khoản cá nhân, hóa đơn đầu vào, chứng từ kế toán, giao dịch mua bán, hàng tồn kho...

Ông Tiến nói cơ quan thuế sẽ truy thu số còn thiếu và xử phạt vi phạm hành chính, hoặc chuyển cơ quan điều tra nếu có dấu hiệu gian lận, trốn thuế.

Chi phí tăng vọt khi bỏ thuế khoán

Trước đây chỉ mất 672.000đ–700.000đ/tháng/hộ, nhưng nay với mức kê khai trung bình ~4,6 triệu/tháng/hộ, gấp ~7 lần.

Cụ thể, theo thống kê của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh. Tổng thuế thu từ khu vực này đạt gần 26.000 tỷ đồng trong năm 2024.

Đáng chú ý, hơn 4.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 10 tỷ đồng (trong tổng 37.000 hộ có doanh thu trên 1 tỷ/năm) nhưng hơn một nửa vẫn nộp thuế khoán với mức thuế rất thấp, chỉ khoảng 0,4% doanh thu, trong khi hộ kê khai phải nộp thuế lên tới 25-30% doanh thu.

Tuy nhiên, chi phí mua máy tính tiền, chữ ký số, phần mềm có thể lên tới hàng chục triệu đồng mỗi năm... cũng là gánh nặng với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Việc chuyển đổi cũng có thể gây khó khăn cho những mô hình siêu nhỏ như quán tạp hóa trong hẻm, quán cà phê vỉa hè, người bán hàng online. Đặc biệt là các hộ do người dân tộc thiểu số, người già làm chủ với trình độ công nghệ hạn chế. Có nguy cơ một số hộ kinh doanh nhỏ phải ngừng hoạt động do không đáp ứng được yêu cầu mới.

Hộ kinh doanh lúng túng về chứng từ đầu vào

Nhiều hộ vẫn còn tồn kho không rõ hóa đơn đầu vào. Khi khai ra bằng hóa đơn điện tử, nếu không đủ chứng cứ, có thể bị mời làm việc hoặc nghi ngờ gian lận.

Cụ thể, nhiều hộ kinh doanh cũng nêu thực tế như mỹ phẩm handmade (là các loại sản phẩm chăm sóc sắc đẹp được làm thủ công, hầu hết đều được cá nhân hoặc hộ gia đình làm), hàng nông sản hay thực phẩm tươi sống... thường không có hóa đơn đầu vào.

Giải đáp băn khoăn trên, bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế nói, hộ có thể lập bảng kê mua hàng từ người nuôi trồng, người dân, với đầy đủ thông tin cá nhân và số tiền chi trả, kèm chữ ký, là đủ điều kiện hạch toán chi phí đầu vào.

Ngoài ra, những hộ có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm như tiệm làm móng nhỏ, theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, sẽ không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN, cũng không bắt buộc xuất hóa đơn điện tử, nhưng vẫn cần khai báo trung thực.

Một hộ chăn nuôi heo ở Thanh Hóa hỏi cách xử lý đầu vào mua của nông dân và cách xuất hóa đơn khi bán ra vài lần trong năm. Về trường hợp này, bà Cúc trả lời: sản phẩm chưa qua chế biến như heo thịt không chịu thuế GTGT, hộ được miễn thuế TNCN; đầu vào từ nông dân có thể lập bảng kê theo quy định.

Chuyển sang trả tiền mặt, lách hóa đơn

Do lo bị truy thu và tăng chi phí, một bộ phận hộ chuyển hành vi thanh toán về tiền mặt, thậm chí không ghi nội dung giao dịch trên chuyển khoản để tránh "lộ" doanh thu.

Đó là một số nơi nhận chuyển khoản nhưng đề nghị khách hàng không ghi các nội dung như mua, tiền cọc, tiền hàng. Thậm chí, có cơ sở đóng cửa, ngừng kinh doanh để chờ hướng dẫn từ ngành thuế.

Để khuyến khích và giảm nỗi lo cho người dân, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc đề xuất trong thời gian đầu chuyển đổi, cơ quan thuế không truy thu phần chưa kê khai hoặc kê khai thiếu trước đây của hộ kinh doanh.

Việc này nhằm tạo ra "điểm khởi đầu mới", khuyến khích người dân trung thực trong kê khai thuế. Sau thời điểm này, cơ quan quản lý có thể đưa ra chính sách phạt với trường hợp không chủ động khai bổ sung, tuân thủ đúng quy định.

Đề xuất hỗ trợ chuyển đổi

Chuyên gia khuyến nghị đơn giản hóa kế toán, hỗ trợ phần mềm, cho thuê thiết bị, miễn phí hóa đơn điện tử, cùng đào tạo miễn phí.

Theo chuyên gia, cơ quan quản lý nên thiết kế quy định đơn giản, ví dụ lược bỏ yêu cầu về sổ sách kế toán (tức chỉ cần tính doanh thu đầu ra), nhằm phù hợp với hộ kinh doanh nhỏ, với mục đích chính là tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc xuất hóa đơn đầu ra, nộp thuế đầy đủ.

Đồng thời, chuyên gia cũng khuyến nghị phương án nhà nước đầu tư phần mềm, thiết bị xuất hóa đơn và cho hộ kinh doanh thuê lại.

Cũng theo chuyên gia, thay vì thất thoát thuế như trước, chúng ta thu đúng, thu đủ và trích một phần kinh phí nhỏ đầu tư ngược lại về phần mềm, thiết bị cho hộ kinh doanh. Phương án này vừa giúp thu thuế minh bạch, vừa đạt được đồng thuận cao từ người dân thay vì để họ phải tự bỏ chi phí trang bị.

Hệ quả như thế nào khi bỏ thuế khoán

Dữ liệu của khoảng 37.000 hộ kinh doanh (≥ 1 tỷ doanh thu) đã được chuyển sang phương thức kê khai — đánh dấu sự minh bạch hóa quản lý thuế hơn.

Theo số liệu thống kê của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), hiện nay cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh đang được quản lý thuế, trong đó gần 2 triệu hộ áp dụng phương pháp khoán. Riêng trong quý I/2025, mức thuế bình quân mỗi hộ chỉ khoảng 700.000 đồng/tháng. Con số được cho là “khiêm tốn” so với thực tế doanh thu của nhiều hộ kinh doanh.

Như vậy, chính sách bỏ thuế khoán còn tạo cơ hội cho hộ kinh doanh nâng cấp hệ thống kinh doanh, tiếp cận vốn, chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp.

Vừa rồi chúng ta vừa tìm hiểu qua 6 vấn đề xảy ra khi bỏ thuế khoán. Như vậy, tổng hợp kết quả kể từ 1/6/2025 tới nay, tức 15/6/2025 như sau:

 

Vấn đề

Kết quả thực tế

1/ Lo bị truy thu

Hộ kinh doanh e ngại bán qua chuyển khoản, dẫn đến giảm minh bạch

2/ Chi phí tăng

Từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng chi cho thiết bị và phần mềm

 3/ Chứng từ đầu vào thiếu

Dễ bị mời làm việc nếu không chứng minh được hàng tồn

 4/ Trả tiền mặt, lách hóa đơn

Quay về tiền mặt để giảm rủi ro điều tra

 5/ Chính sách hỗ trợ

Đang được đề xuất và triển khai để giảm áp lực chuyển đổi

 6/ Tăng minh bạch & công bằng

Khoảng 37.000 hộ đã chuyển hóa, cơ hội chuyển đổi lên doanh nghiệp

Tóm lại, việc bỏ thuế khoán đang tạo ra cú sốc lớn về chi phí và thói quen cho hộ kinh doanh. Dù mục tiêu là minh bạch và công bằng hơn, thực tế cho thấy còn nhiều rào cản kỹ thuật, tâm lý và quản lý.

Nếu không có các gói hỗ trợ và đào tạo đủ nhanh chóng, có thể xuất hiện làn sóng né thuế, quay về trả tiền mặt, hoặc tạm ngừng hoạt động.

Tuy nhiên, đây cũng là tiền đề để thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao năng lực quản trị và phát triển mô hình kinh doanh bài bản.

Minh Đức

BÌNH LUẬN & CHIA SẺ

Đang tải bình luận,....

Đọc thêm

Thứ 5 | 03/10/2019 | Lượt xem: 778 | Tác giả: banbientap1

 Việc Cục Điều tra liên bang (FBI) của Mỹ đã yêu cầu Canada tịch thu ngay lập tức và niêm phong các thiết bị điện tử mà bà Mạnh Vãn Chu đem theo và gửi sang Mỹ được tiết lộ trong phiên tòa ngày 1/10 ở British Columbia.

 Việc Cục Điều tra liên bang (FBI) của Mỹ đã yêu...

Thứ 6 | 10/11/2023 | Lượt xem: 775 | Tác giả: admin

Sáng 10/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá tại TP.HCM. Ông Hồ Hồng Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và truyền thông (Bộ TT&TT) chủ trì hội nghị.

Sáng 10/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ...

Thứ 7 | 15/02/2020 | Lượt xem: 806 | Tác giả: banbientap1

Cho đến hôm 14-2 , theo thông tin của hãng tin AFP cho biết tổng số nhân viên y tế bao gồm bác sĩ, y tá, điều dưỡng đã nhiễm virus corona là 1.700 người, hơn nữa đã có 6 nhân viên đã tử vong. Theo đó, đa phần số ca nhiễm đều ở Vũ Hán, chiếm 1.102 trường hợp.

Cho đến hôm 14-2 , theo thông tin của hãng tin AFP cho...

Thứ 3 | 22/10/2019 | Lượt xem: 917 | Tác giả: banbientap1

Theo Hãng tin Reuters dẫn báo cáo của Tập đoàn Credit Suisse (Thụy Sĩ), số người giàu Trung Quốc lần đầu tiên đã vượt qua Mỹ trong lúc cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn tiếp tục sản sinh thêm nhiều triệu phú.

Theo Hãng tin Reuters dẫn báo cáo của Tập đoàn...

Thứ 5 | 20/05/2021 | Lượt xem: 819 | Tác giả: admin

Sáng 28/4, Ủy ban bầu cử TPHCM cho biết: Hội đồng Bầu cử quốc gia vừa ban hành nghị quyết số 559/NQ-HĐBCQG về công bố danh sách chính thức 868 người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV tại 184 đơn vị bầu cử trong cả nước để bầu 500 đại biểu Quốc hội khóa XV.

Sáng 28/4, Ủy ban bầu cử TPHCM cho biết: Hội đồng Bầu cử quốc gia vừa...

Thứ 5 | 28/11/2019 | Lượt xem: 881 | Tác giả: banbientap1

Trong bối cảnh hai nước tưởng như gần đi tới một thỏa thuận thương mại giai đoạn một thì quyết định này của ông Trump được cho là sẽ gây ra những phản ứng mạnh mẽ từ phía Trung Quốc.

Trong bối cảnh hai nước tưởng như gần đi tới một thỏa thuận thương mại...

Chủ nhật | 29/12/2019 | Lượt xem: 835 | Tác giả: banbientap1

Một cảnh điển hình diễn ra ở Ấn Độ đó là người dân nước này đã vô cùng tức giận tràn xuống đường phố để sự phản đối nạn cưỡng hiếp sau khi một phụ nữ hoặc cô gái khác trở thành nạn nhân của bạo lực tình dục.  

Một cảnh điển hình diễn ra ở Ấn Độ đó là người...

Chủ nhật | 27/10/2019 | Lượt xem: 840 | Tác giả: banbientap1

Liên quan đến vụ 39 người chết trong container tại Anh để có biện pháp xử lý phù hợp theo quy định của pháp luật Việt Nam và luật pháp quốc tế thì mới đây Thủ tướng Chính phủ Việt Nam vừa chỉ đạo Bộ Công an chủ trì phối hợp với Bộ Ngoại giao, UBND các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh... khẩn trương xác minh làm rõ sự việc.

Liên quan đến vụ 39 người chết trong container tại Anh để có...

Thứ 3 | 05/11/2019 | Lượt xem: 1360 | Tác giả: banbientap1

Mỹ trở thành nước duy nhất đứng ngoài thỏa thuận chống biến đổi khí hậu sau khi Mỹ đã có quyết định chính thức thông báo tới Liên Hiệp Quốc (LHQ) rằng nước này đã rút khỏi thỏa thuận Pari.

Mỹ trở thành nước duy nhất đứng ngoài thỏa thuận chống...

Thứ 5 | 03/10/2019 | Lượt xem: 872 | Tác giả: banbientap1

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov cho biết hệ thống phòng không và tác chiến điện tử được Nga triển khai đã bắn hạ hoặc vô hiệu hóa 118 máy bay không người lái tấn công vào cơ sở quân sự này trong 2 năm qua tại căn cứ không quân Hmeimim tại Syria.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng...