Chương 7: Những ông vua không ngai

Khi thập niên 1950 ập đến, Tam Hoàng vươn tới đỉnh cao quyền lực cùng sự trỗi dậy của những ông trùm kinh tế không ngai. Chợ Lớn bước vào thời kỳ hoàng kim đầy nghịch lý. Bởi ngoài kia chiến tranh Đông Dương đang gầm rít, máu đổ không ngơi, nhưng ngay giữa trung tâm thương mại của người Hoa này, tiền lại chảy như suối, đổ về cho các ông trùm như nước lũ.

Nơi nào có chiến tranh, nơi đó có người chết, nhưng nơi có chiến tranh, nơi đó cũng có vàng. Bởi những kẻ biết chớp thời cơ nhanh chóng trở thành những ông trùm kinh tế, ông vua không ngai.

Những ông vua này mọc lên như nấm sau mưa. Nổi cộm như vua phế liệu chiến tranh, vua lúa gạo, vua sắt thép, vua xuất nhập khẩu, vua bột ngọt… mỗi vua thống lĩnh một lĩnh vực kinh tế. Tất cả họ đều có một điểm chung. Đó là tồn tại nhờ Tam Hoàng, rồi Tam Hoàng sống nhờ chúng.

Trên chiến trường, chỗ con người ngã xuống hàng ngày, nơi quân đội Pháp bỏ lại hàng núi vỏ đạn đồng và xác xe tăng cháy dở, máy bay mục nát, vũ khí hỏng ném lăn lóc trên đất… với Pháp đó là rác, nhưng với những kẻ có máu kinh doanh, đó là mỏ vàng.

Một gã lái buôn nhìn đống vỏ đạn phán:

- Toàn là đồng nguyên chất. Nó là vàng!

Một đồng bọn nói nhỏ:

- Cẩn thận! Hàng của nhà binh đó.

Gã lái buôn nhếch môi:

- Có tiền, cái gì cũng mua được.

Hắn nói đúng. Chúng mua chuộc sĩ quan Pháp, những kẻ sẵn sàng bán rẻ tài sản quân đội để có tiền bỏ túi. Có đêm, xe tải chở vỏ đạn, đồ phế liệu rời kho quân sự mà không ai kiểm kê. Vì đó không phải trộm mà là giao dịch.

Tại chỗ tập kết, chúng thu gom phế liệu, nấu lại thành khối rồi bán cho các xưởng sản xuất. Một vỏ đạn đồng có thể bán lại với giá gấp 10 lần giá mua vào. Một xác xe tăng có thể rã ra hàng tấn thép…

Nào làm thế nào để có được nguồn hàng này? Chắc chắn không phải bằng cách mua hợp pháp từ quân đội Pháp.

Chúng còn thuê người mò ra bãi chiến trường vừa ngưng tiếng súng để “nhặt lại” những thứ còn sót. Có kẻ còn liều hơn, mua vũ khí nguyên vẹn từ những đơn vị lính Pháp sắp rút quân, rồi bán lại cho cả Việt Minh lẫn quân đội Quốc gia.

Để thực hiện những phi vụ động trời này, chúng cần tấm khiên bảo vệ của Tam Hoàng. Tam Hoàng đảm bảo hàng hóa được vận chuyển chót lọt, đảm bảo cảnh sát không sờ gáy, đảm bảo không một đối thủ nào dám bén mảng tới tranh giành. Đổi lại, các vua phế liệu phải nộp cho Tam Hoàng một khoản kếch xù mỗi tháng, có khi lên tới 20.000 đồng Đông Dương.

***

Khác với phế liệu chiến tranh, gạo là mạch máu của xã hội. Ai nắm được gạo, người đó không chỉ có tiền, mà còn có quyền, nắm sinh mạng hàng triệu người. Vua gạo không cần xuất hiện nhiều, không cần phô trương. Chỉ cần một cái gật đầu hay một mệnh lệnh kín, giá gạo ở Chợ Lớn, Mỹ Tho, Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu… có thể lên hoặc xuống trong vài ngày.

Những ông vua lúa gạo ở Chợ Lớn không trồng lúa nhưng họ kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng từ các cánh đồng miền Tây tới các vựa lúa, rồi từ kho hàng ra tới chợ để bán lẻ.

Theo nhiều tài liệu và lời kể của các lão thương hồ, vua gạo là người kiểm soát hệ thống kho lẫm, ghe chành, nhà máy xay xát và các đầu nậu thu mua lúa từ miền Tây. Lúa từ ruộng, từ nông dân muốn đưa ra Chợ Lớn, phải đi qua mạng lưới này. Không ai dám phá giá, không ai dám bán “ngoài luồng”. Vì phía sau các kho gạo luôn có bóng dáng của đám đàn em giang hồ và mối quan hệ chằng chịt với giới chức.

Họ sở hữu hàng chục ghe tàu lớn, mỗi chuyến chở vài trăm tấn gạo. Họ có những nhà kho khổng lồ chứa đầy gạo trắng.

Người ta nói khi mất mùa, vua gạo cho “hãm kho” để đẩy giá. Khi cần lấy tiếng nhân nghĩa, lão lại mở kho “cứu đói”, phát gạo cho dân nghèo. Lão vừa được lòng dân, vừa tạo hình ảnh hào phú. Quyền lực của vua gạo nằm ở chỗ đó, chúng vừa bóp vừa xoa.

Trong cấu trúc ngầm của Chợ Lớn thập niên 1940–1950, vua gạo không ồn ào như các ông trùm cờ bạc hay thuốc phiện, nhưng lại được kiêng nể bậc nhất. Bởi động tới gạo là động tới an sinh, động tới đám đông, thứ mà ngay cả chính quyền Pháp cũng phải dè chừng.

Khi việc cát cứ lên điểm đỉnh, buộc chính quyền can thiệp. Chính quyền ra lệnh áp giá trần, nhưng các ông vua này luôn có cách lách luật. Họ khai gian lượng gạo, giấu hàng vào kho bí mật, hoặc đưa phong bì dày cộm cho thanh tra. Còn nếu cần, họ mời Tam Hoàng “dàn xếp”.

Từng có một viên thanh tra Pháp quá liêm chính, quyết kiểm tra toàn bộ kho hàng của các vua gạo. Khi tìm ra kho bí mật chứa 500 tấn gạo, viên thanh tra lập tức lập biên bản. Ông ta nói:

- Số gạo này sẽ báo cáo thẳng lên Tổng Nha…

Nhưng ngay đêm đó, khi gã đang ngủ trong khách sạn Continental, cửa phòng mở hé, vài bóng đen lướt vào. Không ai biết chuyện gì đã xảy ra. Sáng hôm sau, viên thanh tra trở nên khác hẳn, mặt xanh mét, tay run, giọng líu ríu:

- Hôm qua… tôi kiểm tra nhầm… Tôi rút lại biên bản…

Một tuần sau, gã xin chuyển về Pháp. Người thì bảo gã nhận được một vali tiền. Người khác thì nói gia đình gã đã nhận một lời nhắc nhở lạnh buốt sống lưng. Không ai nói điều gì xảy ra, nhưng biết chắc chắn Tam Hoàng đã ra tay.

***

Vua sắt thép thời đó là một loại quyền lực đặc biệt, thứ quyền lực của kim loại lạnh lẽo. Chiến tranh tàn phá nhà cửa, cầu đường, kho bãi… nhưng chính sự tàn phá ấy lại tạo ra nhu cầu tái thiết khổng lồ. Rồi sắt thép trở thành mạch máu của mọi công trình quân sự, dân sự.

Các ông vua sắt thép gom hàng từ mọi nguồn có thể. Từ phế liệu chiến tranh còn nóng khói, đến sắt rỉ rơi vãi từ công trường, rồi cả những kiện thép nhập lậu từ Nhật Bản, Trung Quốc... Thậm chí, có đêm chúng cho đàn em len lỏi vào các công trình của Pháp, tháo từng thanh sắt, cạy từng tấm thép, “rút ruột” ngay giữa lòng đô thị.

Chiến tranh Đông Dương không chỉ đốt cháy làng mạc, cầu đường, kho bãi, mà còn làm tan hoang cả một nền hạ tầng mong manh của Nam Kỳ lục tỉnh. Mỗi cây cầu sập xuống, mỗi nhà kho cháy rụi, mỗi doanh trại bị bom xé nát… đều để lại một khoảng trống cần lấp đầy. Và thứ duy nhất có thể vá lại những vết thương ấy, chính là sắt thép.

Sắt làm khung nhà.

Thép dựng cầu.

Thép đúc súng, thép làm tàu, thép làm hàng rào kẽm gai…

Không có sắt thép, không có tái thiết. Không tái thiết, không có chiến tranh. Không chiến tranh, không có lợi nhuận cho cả một guồng máy ngầm đang vận hành tại Sài Gòn.

Vua sắt thép không cần cửa hiệu lớn, không cần bảng hiệu chói mắt, càng không cần khoe khoang quyền lực. Văn phòng của lão thường chỉ là một căn nhà hai tầng kín cổng cao tường ở rìa Chợ Lớn, ra vào luôn có vài bóng người lầm lì đứng gác.

Nhưng chỉ cần một cú khoát tay của lão, sắt thép từ cảng Sài Gòn có thể nghẹn lại do “kẹt giấy tờ”. Chỉ cần một cú điện thoại kín, giá thép ở Mỹ Tho, Biên Hòa, Thủ Dầu Một… lập tức nhảy vọt. Rồi những công trình quân sự phải dừng lại, những nhà thầu Pháp buộc phải tìm “con đường khác”…

Trong các hồ sơ mật của Phủ Cao ủy Pháp, từng có những dòng ghi chú mơ hồ về “sự thao túng nguồn vật liệu chiến lược của các nhóm Hoa kiều”. Nhưng hồ sơ luôn dừng lại ở mức nghi vấn. Không tên. Không địa chỉ. Không bằng chứng.

Bởi sắt thép không như thuốc phiện hay cờ bạc, vì buôn bán nó là hợp pháp. Ai cũng cần. Ai cũng dùng. Ai kiểm soát nó thì nghiễm nhiên nắm cổ mọi công trình, từ dân sự tới quân sự.

Vua sắt thép không đứng ngoài Tam Hoàng. Trái lại, lão là một trong những mắt xích quan trọng nhất. Thép dùng cho cầu đường ban ngày, nhưng đêm đến, cũng chính những chuyến xe đó chở thép đi nơi khác, đến các xưởng rèn bí mật, các kho quân giới không tên.

Không ai chứng minh được. Nhưng ai cũng biết.

Không có án mạng đình đám. Không có thanh toán công khai. Nhưng quyền lực của vua sắt thép nằm ở chỗ khác. Đó là làm cho cả một thành phố phải chờ đợi: Chờ thép về, chờ giá hạ, chờ giấy thông hành và chờ cái gật đầu…

Chúng bán sắt với giá gấp đôi thị trường thế giới. Bởi đơn giản vì chúng độc quyền, không có ai dám cạnh tranh. Một thương nhân từng thử nhập một lô thép về bán giá rẻ. Sau đó, toàn bộ lô hàng của hắn bị chặn ngay tại bến cảng, không có cách nào đưa ra thị trường để hoàn vốn.

Ai cũng biết đã có bàn tay Tam Hoàng đứng phía sau. Chỉ vài vụ như vậy thì chẳng còn ai dám đụng tới thị trường sắt thép nữa.

***

Đối với vua xuất nhập khẩu lại là một câu chuyện khác. Họ có mối quan hệ quốc tế rộng. họ nhập hàng từ Hồng Kông, Singapore, Bangkok, Manila… rồi đội giá lên trời khi bán lại ở Sài Gòn. Thuốc men, vải vóc, xe hơi, đồ điện tử và những thứ xa xỉ khác, tất cả đều phải qua tay họ, và mỗi lần qua tay là đội giá thêm vài lần.

Nổi cộm trong đó có vua bột ngọt Trần Tề, một cái tên mà vừa nhắc tới thì cả Chợ Lớn đều phải dè chừng. Vì lão ta là một trong những nhân vật quyền lực bậc nhất Chợ Lớn thập niên 1950.

Trần Tề không chỉ là đại gia nhiều tiền, mà còn là một trong năm Sơn Chủ đứng đầu năm đàn của Tam Hoàng. Lão kiểm soát toàn bộ thị trường bột ngọt miền Nam. Một mặt hàng tuy không thiết yếu như gạo nhưng lại không thể thiếu trong mọi gia đình.

Trần Tề nhập bột ngọt từ Nhật, Đài Loan rồi đóng bao lại dưới nhãn của mình để tung ra thị trường miền Nam. Lão có hàng trăm đại lý, mỗi đại lý đều phải ký hợp đồng độc quyền, cấm bán bột ngọt của hãng khác. Kẻ nào vi phạm sẽ vĩnh viễn không thể nhập được bất kỳ hãng bột ngọt nào từ Chợ Lớn nữa. Bởi lẻ Trần Tề có đủ quyền lực để ra lệnh tẩy chay dù không bao giờ ra mặt.

Những chuyến hàng bột ngọt luôn có giấy tờ hợp lệ, kho bãi đàng hoàng, thuế má đầy đủ. Nhưng phía sau mỗi đại lý, mỗi ghe chở hàng xuôi về miền Tây, đều có bóng dáng những kẻ bảo kê, những “người quen” của Tam Hoàng đi cùng.

Ai phá giá, ai nhập hàng ngoài luồng, ai không chịu “nghe lời”… đều nhanh chóng biến mất khỏi thị trường hoặc khỏi chính căn nhà của mình.

Tuy nhiên quyền lực của Trần Tề không chỉ đến từ kinh doanh. Điều khiến lão được kính nể, hay nói đúng hơn là kính sợ, chính là vai trò trong Tam Hoàng.

Năm đàn trong Tam Hoàng thường xuyên tranh chấp, cãi cọ, thậm chí đổ máu vì địa bàn. Nhưng chỉ cần có biến lớn xảy ra như đối đầu chính quyền hay xung đột với phe phái khác thì năm vị Sơn Chủ sẽ ngồi lại, rồi Trần Tề luôn là người quyết định cuối cùng.

Người ta kể rằng Trần Tề rất ít khi nổi nóng. Lão nói chuyện nhỏ nhẹ, ăn mặc chỉnh tề, thường xuất hiện trong các buổi tiệc lớn với quan chức, thương gia, chủ ngân hàng. Nhưng cũng chính lão, trong những đêm không trăng ở bến Bình Đông, lão đã từng ra lệnh cho “bóng đen” xử chiếc ghe hàng từ miền Tây chở lên. Lần đó khiến tài công cả đời không dám quay lại sông Sài Gòn nữa.

Cái nguy hiểm của Trần Tề không nằm ở sự hung bạo, mà ở sự hợp pháp hóa quyền lực ngầm. Lão đứng giữa hai thế giới: ban ngày là ông vua kinh tế, ban đêm là Sơn Chủ Tam Hoàng. Tiền từ bột ngọt nuôi ngầm cho cờ bạc, thuốc phiện, lầu xanh; còn bạo lực từ thế giới ngầm bảo vệ ngược lại cho đế chế bột ngọt.

Không phải vì lão tàn bạo nhất, mà vì lão thông minh nhất, có tầm nhìn xa nhất. Lão hiểu rằng Tam Hoàng không thể dựa mãi vào nắm đấm, mà muốn tồn tại phải len lỏi vào nền kinh tế hợp pháp, phải xây dựng mối quan hệ với giới chính trị gia, đồng thời phải tạo dựng hình ảnh tốt đẹp với cộng đồng. Vì vậy lão luôn làm từ thiện.

Lão xây chùa, mở trường học cho người Hoa, đỡ đầu những thanh niên nghèo khó. Do đó cộng đồng xem lão như một nhà hảo tâm vĩ đại, là trụ cột của người Hoa ở Chợ Lớn.

Không ai biết tiền đó đến từ các ổ mại dâm, các tiệm hút, các sòng bạc và từ các phi vụ tống tiền…

Lão còn dùng tiền để bịt miệng báo giới. Khi có cây bút nào phanh phui tội ác của Tam Hoàng, vua bột ngọt Trần Tề dùng tiền để mua sự yên lặng. Một số nhà báo nhận tiền rồi ngậm miệng, số khác từ chối thì phải trả giá bằng mạng sống.

Hồi đó, năm 1953, Sài Gòn khi đó đang sống trong một lớp sương dày đặc của chiến tranh, của buôn lậu và những mối quan hệ ngầm chằng chịt.

Ban ngày, đường phố vẫn tấp nập xe kéo, xe đạp, những cửa hiệu Tây – Tàu – Ta san sát. Nhưng khi đêm xuống, Sài Gòn thuộc về một thế giới khác. Thế giới của quyền lực, của thuốc phiện, của cờ bạc, của gái điếm…

Trong căn phòng nhỏ của một tòa soạn báo nằm trên đường Charner (Nguyễn Huệ ngày nay), một nhà báo đang cặm cụi bên chiếc bàn gỗ cũ. Trước mặt ông ta là xấp tài liệu dày, được buộc bằng dây dù đã sờn. Trên mép bàn, chiếc gạt tàn đầy đầu thuốc lá, chứng tích của nhiều đêm trắng nghiên cứu tài liệu.

Ông nhà báo này mới hơn bốn mươi lăm tuổi, vóc người gầy, gương mặt xương xương, nổi tiếng trong giới báo chí Sài Gòn về những bài điều tra “đụng chạm”. Ông không viết tin giật gân, cũng không chạy theo những vụ án lặt vặt. Ông theo đuổi những thứ lớn hơn, nguy hiểm hơn. Đó là quyền lực trong bóng tối.

Loạt bài ông đang viết mang một cái tên: “Tam Hoàng và những ông vua kinh tế Sài Gòn”.

Trong nhiều tháng, ông ta lặng lẽ thu thập lời khai của tài công ghe thuốc phiện, của gái lầu xanh, của những tay chân thấp nhất trong các bang hội người Hoa ở Chợ Lớn. Ông lần theo các chuyến ghe đêm trên kênh Tàu Hủ, các kho gạo ở Bình Đông, những sòng bạc trá hình sau tiệm thuốc Bắc.

Điều ông phát hiện không chỉ là hoạt động của Tam Hoàng, mà là mối dây liên kết chặt chẽ giữa thế giới tội phạm và những ông trùm kinh tế hợp pháp. Có những ông chủ hãng gạo, chủ nhà máy xay lúa, chủ ngân phiếu, thậm chí có cả những nhân vật mang quốc tịch Pháp, ngồi bàn về đạo lý và luật pháp nhưng lại là mắc xích trong thế giới kinh doanh ngầm.

Khi đó ông nhà báo biết mình đang bước vào vùng cấm.

Trước đó vài tuần, ông ta đã nhận được lời “nhắn gửi” từ một người đàn ông lạ:

– Có những chuyện biết vừa đủ thì sống lâu hơn.

Ông ta chỉ cười, đáp ngắn gọn:

– Nghề của tui sự thật là sự thật.

Chiều hôm ấy, khi loạt bài đầu tiên vừa biên tập xong, chuẩn bị đưa vào khuôn in thì xảy ra chuyện. Ông ta ở lại tòa soạn muộn, đồng nghiệp đã về gần hết. Ngoài đường, ánh đèn vàng hắt xuống mặt đường ướt, phản chiếu những bóng người kéo dài.

Khoảng hơn tám giờ tối, tiếng bước chân vang lên ở hành lang. Ông ta ngẩng đầu. Một người đàn ông đội mũ sụp, mặc áo khoác sẫm màu đứng trước cửa phòng, giọng trầm khàn vang lên:

– Ông là tác giả… những ông vua kinh tế Sài Gòn?

Ông ta chưa kịp trả lời.

Một tiếng nổ khô khốc xé toạc không gian yên tĩnh.

Viên đạn găm thẳng vào ngực ông.  Nhà báo ngã gục xuống bàn, xấp tài liệu đổ tung, những trang giấy dính máu loang lổ. Hung thủ quay lưng bỏ đi, phút chốc biến mất vào dòng đêm Sài Gòn như chưa từng tồn tại.

Tác giả loạt bài “Tam Hoàng và những ông vua kinh tế Sài Gòn” chết trước khi bài báo kịp lên khuôn.

Cảnh sát đến rất nhanh. Biên bản được lập, nhân chứng được hỏi. Nhưng tất cả chỉ dừng lại ở đó. Không có nghi phạm. Không ai bị bắt giữ. Không có phiên tòa. Rồi vụ án nhanh chóng rơi vào im lặng.

Trong các quán cà phê báo giới, người ta rỉ tai: “Tam Hoàng đã ra tay”. Nhưng cũng có người hiểu rõ hơn: “Không chỉ Tam Hoàng. Viên đạn đó tới từ nhiều thế lực”.

Xấp tài liệu của Nhà báo điều tra biến mất. Một số bản thảo còn sót lại bị tòa soạn niêm phong, rồi sau đó cũng không ai biết đi đâu. Loạt bài điều tra chưa từng được đăng trọn vẹn.

Rồi cái chết của Nhà báo điều tra đó trở thành một lời cảnh báo không cần tuyên bố.

Từ đó, những bài viết về Tam Hoàng trên mặt báo Sài Gòn thưa dần, rồi gần như biến mất. Chợ Lớn vẫn nhộn nhịp, các ghe gạo vẫn xuôi ngược, các sòng bạc vẫn sáng đèn sau những cánh cửa kín. Còn những “ông vua kinh tế” vẫn tiếp tục xuất hiện trên các mặt báo với hình ảnh hào nhoáng, từ thiện, đạo mạo…

Những ông trùm không ngai đó, từ vua ve chai, vua thép, vua lúa gạo, vua thuốc men… cho đến vua bột ngọt, đều có chung một dòng máu, họ là người Hoa. Họ lấy Chợ Lớn làm lãnh địa. Họ có mối ràng buộc sâu sắc với Tam Hoàng. Một số như Trần Tề là thủ lĩnh, số khác không nhập hội nhưng vẫn phải răm rắp cống nạp để đổi lấy sự bình yên.

Họ kiến tạo nên một tầng lớp quý tộc kinh tế mới ngay giữa Chợ Lớn. Dinh thự của họ nguy nga, xe hơi bóng loáng, trên người khoác lụa là cao cấp từ Hồng Kông, Ma Cao. Con cháu của họ được gửi sang Pháp, Anh, Mỹ du học…

(Mời các bạn đón xem kỳ 7)