Theo đơn kêu cứu gửi Báo Công Lý, bà Cổ Thị Minh sinh năm 1956 trú tại 96 ấp Cầu Xây, xã Long Trạch, huyện Cần Đước, tỉnh Long An cho biết: gia đình bà Minh sở hữu nhà và đất theo giấy CNQSDĐ số K194705 tổng diện tích 2.045m²gồm thửa 531 và thửa 534 tờ bản đồ số 1 tại địa chỉ trên. Muốn đi vào nhà và đất bà Minh phải qua con đường dài 29m, diện tích 104m²hiện tại nằm giữa ranh đất hộ ông Cổ Văn Kiệt và hộ ông Bùi Văn Bảy.

Nguồn gốc con đường đất này là do bà thừa kế của cha ruột là ông Cổ Văn Thành (chú ruột ông Cổ Văn Kiệt). Trước đây ông Ngân (cha của ông Kiệt) cho ông Nguyễn Tấn Công thuê từ năm 1969, nhưng chỉ cho thuê phần đất ruộng, còn phần đất bờ là của cha bà sử dụng, ông Công không quản lý. Đến năm 1989 – 1990, thực hiện Quyết định 910/UB.92 ngày 19/9/1992 của UBND tỉnh Long An, ông Công đồng ý giao toàn bộ thửa 535 diện tích 2.000m² đất thuê của ông Ngân và 288m²đất dư không có trong diện tích thuê.  




Giấy xin Xác nhận của bà Cổ Thị Minh với 7 hộ lân cận

Ngày 10/3/2011, UBND huyện Cần Đước ban hành Quyết định số 333/QĐ-UBND giao phần đất dư 288m²thuộc thửa 535 cho ông Kiệt sử dụng và phần còn lại 104m²làm lối đi chung cho gia đình ông Kiệt và bà Minh. Ông Kiệt đồng ý Quyết định trên nên đã đăng ký QSDĐ tổng diện tích 2.288m², bà Minh không đồng ý phần diện tích 104m²là lối đi chung, cho rằng phần đất ấy thuộc sở hữu của mình nên phải được đứng tên. Sau đó ông Kiệt cũng đổi ý, cho rằng đồng ý phần đất 104m²là lối đi chung nhưng phải cấp giấy CNQSDĐ cho ông Kiệt đứng tên.

Ngày 17/9/2012, UBND huyện Cần Đước ra Quyết định số 4155/QĐ-UBND điều chỉnh Quyết định 333/QĐ-UBND công nhận 104m²thuộc một phần thửa 535 cho bà Minh đứng tên. Trong thời gian bà Minh chờ UBND cấp chủ quyền phần đất trên thì ông Kiệt đưa đơn khởi kiện QĐ 4155/QĐ-UBND. 

Toà sơ thẩm huyện Cần Đước bác đơn của ông Kiệt, nhưng Toà phúc thẩm tỉnh Long An chấp nhận kháng cáo, ban hành Bản án số 49/2014/HCPT ngày 12/5/2014 tuyên cải sửa bản án hành chính sơ thẩm số 11/2013/HC-ST ngày 25/9/2013, huỷ Quyết định số 4155/QĐ-UBND của huyện Cần Đước.




Bản Tường trình của ông Nguyễn Văn An ngày 02/02/2005 về nguồn gốc đất.

Gần 6 năm sau, Ngày 30/8/2019, TAND tỉnh Long An Quyết định đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án hành chính do ông Cổ Văn Kiệt tiếp tục khởi kiện Quyết định 333/QĐ-UBND. Hiện tại bà Minh đang điều trị theo chuẩn đoán mất trí trong bệnh Alzheimer, đã uỷ quyền cho con là Lê Thị Minh Thy làm đại diện. Bà Thy đang trong thời kỳ sinh đẻ nên xin toà tạm hoãn xét xử. 

Những hộ lân cận nói gì?

Chúng tôi tìm về ấp Cầu Xây để tìm hiểu cội nguồn, tiếp xúc với ông Nguyễn Tấn Công năm nay trên 80 tuổi, người đã mướn đất của ông Kiệt ngày xưa kể rằng, khi ông Công mướn đất thì đã có con đường vào nhà cha bà Minh rồi (là ông Cổ Văn Thành). Ngày xưa đường đi nhỏ, bề ngang khoảng 1 thước, cạnh bên là giồng đất bà Minh dùng để trồng trọt. Con đường và giồng đất đã có trước tiếp thu, nguồn gốc là do cha bà Minh để lại để tạo lối đi vô nhà.

Tại Bản Tường trình ngày 02/02/2005 của ông Nguyễn Văn An (con ông Công) trình bày rằng nguồn gốc đất và con đường thuộc quyền sở hữu của gia đình bà Minh từ năm 1975 đến nay. Ngày xưa cha bà Minh đã đào đấp thành giồng trồng hoa màu để tăng gia sản xuất, chỉ chừa lối đi nhỏ vào nhà. Năm 1992 gia đình ông An trả đất lại cho ông Kiệt, con đường và giồng đất vẫn thuộc quyền sử dụng của bà Minh.




Bản Tường trình của ông Bùi Văn Bảy về nguồn gốc đất và phương thức tháo nước.

Tại bản án phúc thẩm ông Kiệt cho rằng, ngày xưa cạnh bên đường đi vô nhà bà Minh là con mương tháo nước. Năm 2002 tranh chấp xảy ra, cha bà Minh tự ý đem đất bên ngoài lấp đường mương nước, lấn chiếm để sử dụng. Tuy nhiên con dâu út của ông Công phản bác, bà khẳng định rằng ngày xưa không có con mương nào cả. Nông dân làm lúa khi cần tháo nước thì cho chảy từ đám ruộng này qua đám ruộng kia thôi. Mỗi đám ruộng chỉ đặt ống cống ở dưới bờ ranh để khi cần thì xả.

Cũng tại Bản Tường trình ngày 02/02/2005 của ông Bùi Văn Bảy, có ruộng giáp ranh với diện tích tranh chấp 104m²trình bày rằng, ranh giới đất của bà Minh là đúng, không lấn chiếm của ai. Từ xưa tới giờ việc tháo nước hay bơm nước của ông Kiệt là qua ruộng những người khác, không phải qua mương công cộng nào cả. Bên cạnh đó, Giấy Xác nhận của 8 hộ lân cận ngày 06/01/2001 do bà Minh viết cũng thể hiện rằng việc tháo nước từ ruộng ông Kiệt không qua con mương công cộng, lúc cần thì tháo nước từ ruộng người này sang ruộng người kia.

Hy vọng vào một phiên toà

Vợ của ông Kiệt là bà Trương Thị Ba thì bác bỏ tất cả những nhân chứng trên cho rằng, phần đất 104m²phải thuộc quyền sở hữu của gia đình bà, toà đang thụ lý kiện huỷ Quyết định 333. Bà nói sẽ bổ túc hồ sơ để kiện lấy lại con mương công cộng từ nhà bà Minh ra con rạch luôn. Phải móc lên trả lại hiện trạng ngày xưa để tháo nước cho đám ruộng của bà. Con đường đi vào nhà của bà Minh bà vẫn cho đi, nhưng phải nhỏ hơn 1m, bà phải được đứng tên 104m²đó.

Phía đại diện bà Minh, bà Lê Thị Minh Thy ao ước: “Dù gì cũng tình máu mủ, mẹ tôi với ông Kiệt là chú bác ruột, mẹ tôi bây giờ bệnh nhiều, đầu óc lúc nhớ lúc quên. Lúc trước huyện cho mẹ tôi đứng tên chủ quyền, sau đó bị ông Kiệt kiện nên huỷ. Nay chính quyền công nhận lối chung theo Quyết định 333 cũng được, dù gì cũng bà con, chúng tôi cũng đồng ý để giữ tình hoà khí”.

Như vậy theo bà Cổ Thị Minh, dù có các bằng chứng chứng minh phần đất 104m²thuộc quyền sở hữu của bà nhưng vì tình nghĩa ruột thịt nên bà cũng chấp nhận làm lối đi chung, giao cho nhà nước quản lý. Thế nhưng hiện nay gia đình ông Kiệt vẫn cố chấp muốn kiện ra toà buộc gia đình bà phải theo hầu vụ kiện. 

Hy vọng phiên toà sơ thẩm sắp tới sẽ có những phân tích thấu tình đạt lý để hai bên gia đình hiểu và chấp thuận theo Quyết định 333/QĐ-UBND của UBND huyện Cần Đước đã ban hành trước đây, gác lại những tranh chấp không đáng có, giữ gìn tình nghĩa vừa là họ hàng vừa là láng giềng thân thuộc.